نشاط و شادابی حلقه مفقوده در مدارس كشور است و علت آن را در برخی قوانین و رفتار مسوولان امر باید جستجو كرد كه سبب ایجاد استرس، ناامیدی و ددگی در میان دانش آموزان می شود و آنها را منزوی و گوشه گیر می كند كه برای بازگشت به روزهای شاد باید حاكمیت برخی رفتارها و قوانین در مدارس پایان یابد.
شاد زیستن برای دانش آموزان به همان اندازه مهم است كه تغدیه خوب، محبت كردن و حفاظت از آنها اهمیت دارد زیرا سلامت روحی، روانی، فیزیكی و جسمانی دانش آموزان را تامین می كند. یكی از وظایف مهم تربیتی، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی مدارس، تشویق دانش آموزان به مشاركت و تعاون در همه امور است كه مسوولان مدرسه می توانند با تدوین برنامه ریزی آموزشی مناسب به جلب مشاركت آنان در امور مختلف مدرسه اقدام كنند و این موضوع می تواند به احساس مفید بودن و دور شدن از انزوا و كسالت كمك كند و خود یكی از موارد شاد و با نشاط زیستن به شمار می رود. بنابراین والدین و مربیان و همه دست اندركاران آموزش و پرورش باید با همكاری و تعامل، تلاش خود را بكار گیرند تا مراكز آموزشی را به محیط هایی با نشاط و جذاب برای دانش آموزان تبدیل كنند تا پیشرفت تحصیلی آنها ارتقاء یابد. برای دستیابی به تحقق آرمان های مربوط به شاداب سازی مدارس جهت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسوولان نظام آموزش و پرورش صورت گیرد و برنامه ریزی های آموزشی مطابق با استانداردهای جهانی پیش رود.
دنیای صنعتی امروز و پیچیده شدن روابط، میزان ناكامی ها و فشارهای روانی در افراد جامعه روند رو به رشدی پیدا كرده است. افراد دیگر به ی نیازهای اولیه راضی نیستند و نیازهای جدیدی بر گستره نیازهای قبلی پا بر عرصه وجود گذاشته كه در این میان دانش آموزان از این قاعده مستثنی نبوده و نسبت به نسل های قبل تكالیف پیچیده تری بر عهده داشته و مم به رعایت برنامه ریزی های نوین آموزشی هستند كه همین مسایل سبب شده تا نشاط و شادی آنها در مدارس كمرنگ شود.
نمای اول: دختران کوچک خواب‌آلود با آن مانتوهای آبی آسمانی و مقنعه‌های سفید که دورش را با تورهای صورتی، زرد و سبز دوخته‌اند و کیف‌هایی که پشت کمر آنها سنگینی می‌کند، در صف‌های بلند حیاط مدرسه، کنار هم ردیف شده‌اند و به حرف‌های خانم ناظم گوش می‌کنند؛ بعد از اتمام توصیه‌ها و نصیحت‌ها، آهنگ ورزش پخش میشود و مربی جوان تربیت‌بدنی مدرسه که گرمکن بنفش پوشیده و کتانی‌های سفید به پا دارد، از بچه‌ها می‌خواهد حرکات دوستانشان را که روی سکو و رو به صف‌ها ایستاده‌اند، تکرار کنند.
بچه‌ها که پاهایشان از سرمای ملایم صبحگاهی یخ زده و دست‌هایشان را در جیب کاپشن‌هایشان فرو کرده‌اند، بیحال و بی‌حوصله شروع می‌کنند به تکرار حرکات، بعضی‌ها که بی‌حوصله‌ترند تلاش می‌کنند پشت همکلاسی‌های خود مخفی شوند و از زیر بعضی حرکات دربروند؛ خانم مربی با چشم و ابرو، اشاره و خنده آنها را وادار به ورزش می‌کند. 2دقیقه بعد خودش هم وارد صحنه میشود و تلاش می‌کند با حرکات ورزشی بچه‌ها را تشویق به ورزش کند و در آن میان هم ادای بعضی از بچه‌های بیحال را درمی‌آورد و باعث خنده دخترها میشود. آخر موسیقی 10دقیقه‌ای ورزش، نه‌تنها خواب از چشمان دانش‌آموزان پریده بلکه انرژی‌شان زیاد هم شده و فریاد می‌زنند دوباره، دوباره. صبح مدرسه دخترانه ابرار اینگونه آغاز شد.
نشاط و امید در مدارس یکی از مباحثی است که از رئیس جمهوری تا وزرای مستعفی و حال حاضر وزارت آموزش وپرورش به آن تاکید داشته و دارند. با همه این تاکیدات دانش آموزان همیشه در گرما، سرما و بلاهای طبیعی به دنبال تعطیلی مدارس هستند. به عبارتی دیگر از مدارس فراری هستند. جامعه شناسان و کارشناسان آموزشی معتقدند مدارس ما نشاط ندارد و فضای خشک و بی رو ح مدارس موجب شده است که بسیاری از دانش آموزان به اجبار به مدرسه بروند و همیشه به دنبال تعطیلی باشند. نبود شادی و نشاط در مدارس را هم مسئولان وزارت آموزش و پرورش کتمان نمی کنند. یکی از معاونت هایی که متولی نشاط آوری با برنامه ریزی فرهنگی و پرورشی در مدارس است، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش است که سکانداری این معاونت در دستان علیرضا کاظمی» است او نیز از موانعی که بر سر راه نشاط و امید در مدارس است سخن می گوید. در همین باره با او به گفتگویی پرداخته ایم که در زیر می خوانید:
شما از موانع بر سر راه نشاط در مدارس سخن می گوید در این باره بیشتر توضیح می دهید؟
دو مسئله در بحث نشاط مدارس داریم. ابتدا باید به یک درک مشترکی از نشاط برسیم. نشاط در فضای مدارس یعنی چی؟ پس از اینکه به درک مشترک رسیدیم باید برنامه برای نشاط ارایه بدهیم.
برای اینکه دانش آموز تحرک، پویایی و انگیزه لازم را برای درس خواندن داشته باشد باید برنامه های مختلف اجرا شود.
موانعی برای نشاط و شادابی در مدارس داریم. یکسری ازموانع به درون مدرسه باز می گردد که می توان به کمبود فضای زمانی فعالیت نشاط آور اشاره کرد.
پرداختن به شادی و نشاط در مدارس مدتی است كه به موضوع داغ مسئولان دستگاه تعلیم و تربیت تبدیل شده است، موضوعی كه به نظر می رسد برداشت های متعددی از آن شده و به بیانی تفسیر به رای می شود .
مدرسه ای پویا، با نشاط و عبور از كلاس های خسته كننده و روش های آموزشی سنتی هدفی است كه وزارت آموزش و پرورش برای تربیت نسل آینده مدنظر قرار داده و معتقد است كه بدون این ابزارها، یادگیری كه هدف اصلی تعلیم و تربیت است، محقق نخواهد شد.
اما در این میان، شاید از این مسئله غفلت شد كه شادی و نشاط شمشیر دو لبه ای است كه اگر به درستی تفسیر نشود، ممكن است برداشت های متفاوتی صورت گیرد همانگونه كه چند وقتی است در برخی مدارس البته انگشت شمار، دانش آموزان به مناسبت ها و بهانه های مختلف به رقص و پایكوبی می پردازند و اشعاری با مضامین بی محتوای خوانندگانی كه فرسنگ ها از این كشور دور هستند را با آهنگ های غربی در مدارس زمزمه می كنند.
نماهنگ هایی كه از این مدارس در فضای مجازی دست به دست می شود، هر چند كه در نگاه اول اینگونه تداعی می شود بچه ها در كنار درس و مدرسه به شادی و پایكوبی كه البته لازمه یك زندگی شاد و خوب است می پردازند، ولی در لایه های پنهان آن بی تردید نگرانی از ترویج فرهنگ غربی و نفوذ هویتی بیگانه را در میان نسلی كه هنوز راه طولانی برای آموختن و ساختن دارد، را گوشزد می كند.
اهمیت این موضوع خبرنگار آموزش و پرورش ایرنا را بر آن داشت تا با یكی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش كه متولیان اصلی تگذاری برنامه ها و فعالیت های مدارس هستند به گفت و گو بپردازد .
مدیركل دفتر آموزش دوره اول متوسطه وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این سوال كه رویكرد و ت دستگاه تعلیم و تربیت درباره شادی و نشاط در مدارس چیست؟، اظهار داشت: نشاط در درون معنای خود تكلیف را روشن می كند و ااما شادی و نشاط به روشی كه اكنون در قالب نماهنگ و فیلم از تعداد محدودی مدرسه منتشر شده، از بسیاری جنبه ها از جمله فرهنگی و ت های آموزش و پرورش قابل پذیرش نیست.
مدیران مدارس وظیفه دارند فرایند آموزش‌وپرورش را درجهت رشد و بالندگی دانش‌آموزان تسهیل کنند. بر همین اساس، آنان علاوه‌بر توجه به جنبه‌های آموزشی، باید جنبه‌های روحی و روانی دانش‌آموزان و همکاران خود را نیز مورد توجه ویژه قرار دهند. بی‌تردید، غفلت از شرایط روحی معلمان و دانش‌آموزان از سوی مدیران، دستیابی به اهداف آموزشی و پرورشی را با دشواری مواجه می‌کند. مدیرانیکه به جنبه‌های مختلف رفتار همکاران خود توجه دارند و برای شاداب‌سازی برنامه‌ریزی می‌کنند، علاوه بر محبوبیت بیشتر، عملکرد بهتری در حوزه‌های آموزشی و پرورشی دارند. توجه مدیران به عوامل زیر نیز می‌تواند جو حاکم بر مدرسه را شادتر کند:
ـ مدیران جوّ دوستانه‌ای با همکاران و دانش‌آموزان خود ایجاد کنند؛ در این شرایط، ظرفیت آنان برای شنیدن نظرات جدید و گاه انتقادها باید بالا باشد. پیش‌نیاز این کار ایجاد حس اعتماد بین مدیر و معلمان و دانش‌آموزان است. مدیران باید برای معلمان و دانش‌آموزان خود این امنیت خاطر را ایجاد کنند که در همه شرایط در کنار آنها هستند و تا حد امکان برای رضایت و نشاط آنها تلاش می‌کنند.
ـ مدیران همکاران خود را در تصمیم‌گیری‌های مدرسه‌ای مشارکت دهند؛ همچنین، گاهی از نظرات دانش‌آموزان در تصمیم‌گیری‌های مدرسه استفاده شود. مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها هم احساس مسئولیت افراد را در کار افزایش می‌دهد و هم رضایت و شادی آنها را تقویت می‌کند.
ـ سعه صدر و اغماض و نادیده گرفتن برخی اشتباهات. به رغم تلاش معلمان، گاهی دانش‌آموزان در مدرسه مرتکب اشتباهات کوچکی می‌شوند که با سعه صدر می‌توان از آنها چشم‌پوشیکرد. بدیهی است این بدان معنا نیست که مدیر بر خطاها چشم ببندد و جوانب احتیاط را نسنجد بلکه منظور، جلوگیری از ایجاد تشویش و نگرانی و ایجاد حس ناامنی بین معلمان و دانش‌آموزان است.
ـ مدیران مدرسه همواره دانش خود را در حوزه تخصصی افزایش دهند و برای به‌روز کردن آن بکوشند. از آنجا که پیشرفت در عرصه آموزش‌وپرورش سرعت زیادی دارد، به‌روز‌شدن دانش و تخصص مدیران، جوّ حاکم بر مدرسه را در جهت مثبت تغییر می‌دهد.
معلمیکه شاد نباشد، نمی‌تواند دانش‌آموزان شاد تربیت کند. بر این اساس، ضرورت دارد شادی در نهاد معلم وجود داشته باشد تا بتواند آن را به دانش‌آموزان منتقل کند. معلم شاد برای شاد زیستن خود و دانش‌آموزانش برنامه دارد:
- معلم شاد، روابط اجتماعی خوب و مؤثری با همکاران و دانش‌آموزانش دارد. داشتن روابط اجتماعی مؤثر به کاهش استرس و افزایش نشاط کمک می‌کند.
- از روش‌های فعال تدریس و ارزشیابی استفاده می‌کند.
- شوخ‌طبع و متبسم است.
- به خود و اطرافیانش در مدرسه انرژی می‌دهد.
- از افراط و تفریط به دور است.
- خوش‌بین و مثبت‌نگر است. همواره رفتارهای مثبت را برجسته و تشویق و تقویت می‌کند.
- به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان احترام می‌گذارد.
- نه‌تنها ارتباط‌هایکلامی خود را ارتقا می‌دهد، بلکه به اهمیت ارتباط غیرکلامی واقف است و برای آن برنامه دارد.
- در فعالیت‌های مختلف مدرسه در کنار دانش‌آموزان است.
- معلم شاد برای خود وقت می‌گذارد؛ رسیدگی به خود (به دنبال اهداف و برنامه‌های خود رفتن، ی نیازهای مادی و روانی و .) و صرف وقت کافی برای انجام دادن کارهای مورد علاقه و همچنین توجه به سلامت جسمانیکمک می‌کند تا فرد رضایت بیشتری از زندگی داشته باشد. به دنبال همین رضایت، لذت بردن از زندگی و شور و نشاط حاصل میشود. بدون شک، معلمیکه شور و نشاط ندارد، نمی‌تواند در دانش‌آموزان شور و نشاط ایجاد کند.
درباره این سایت